Τι είναι το τραύμα;

Όσο περισσότερο ζούμε, τόσο πιο αναπόφευκτο είναι ότι θα βιώσουμε κάποιο τραύμα. Το τραύμα είναι η αντίδραση σε ένα βαθύτατα ενοχλητικό ή δυσχερές γεγονός που κατακλύζει τον άνθρωπο, καταλύοντας την ικανότητά του να ανταπεξέλθει. Του προκαλεί αισθήματα ανικανότητας, μειώνει την αίσθηση του εαυτού και την ικανότητά του να αισθάνεται το πλήρες φάσμα συναισθημάτων και εμπειριών. Παρόλο που δεν υπάρχουν αντικειμενικά κριτήρια ως προς τα γεγονότα που προκαλούν μετατραυματικά συμπτώματα, τα περισσότερα οφείλονται στην απώλεια ελέγχου, την προδοσία, την κατάχρηση εξουσίας, την ανικανότητα, τον πόνο, τη σύγχυση και την απώλεια. Το γεγονός δεν χρειάζεται να εξελιχθεί σε επίπεδο πολέμου, φυσικής
καταστροφής ή βιαιοπραγίας για να επηρεάσει βαθιά ένα άτομο και να αλλάξει τις εμπειρίες του. Οι τραυματικές καταστάσεις που προκαλούν μετατραυματικά συμπτώματα διαφέρουν από άτομο σε άτομο. Είναι κάτι υποκειμενικό και είναι σημαντικό να έχουμε κατά νου ότι ορίζεται περισσότερο από την αντίδραση που προκαλείται στον ίδιο τον άνθρωπο παρά από το γεγονός που την πυροδοτεί.

Συνήθεις αντιδράσεις και συμπτώματα τραύματος

Η αντίδραση σε ένα τραυματικό συμβάν ποικίλλει σημαντικά μεταξύ των ανθρώπων, αλλά υπάρχουν μερικά βασικά κοινά συμπτώματα.

Συναισθήματα:

  • θλίψη
  • θυμός
  • άρνηση
  • φόβος
  • ντροπή

Αυτά μπορεί να οδηγήσουν σε:

  • εφιάλτες
  • αυπνία
  • δυσκολία με τις σχέσεις
  • συναισθηματικές εκρήξεις

Κοινά συμπτώματα:

  • ναυτία
  • ζάλη
  • αλλαγές στον ύπνο
  • αλλαγές στην όρεξη
  • πονοκέφαλοι
  • γαστρεντερικά προβλήματα

Οι ψυχολογικές διαταραχές μπορεί να περιλαμβάνουν:

  • PTSD (διαταραχή μετατραυματικού στρες)
  • κατάθλιψη
  • ανησυχία
  • σχιζοειδής διαταραχή
  • κατάχρηση ουσιών

Οξεία Διαταραχή Στρες ή Μετατραυματικό Στρες;

Δεν αναπτύσσει κάθε τραυματισμένο άτομο Μετατραυματικό Στρες (PTSD). Μερικοί άνθρωποι αναπτύσσουν κάποια συμπτώματα όπως αυτά που αναφέρονται παραπάνω, αλλά εξαφανίζονται μετά από μερικές εβδομάδες. Αυτό ονομάζεται Όξεία Διαταραχή Στρες. Όταν τα συμπτώματα διαρκούν περισσότερο από ένα μήνα και επηρεάζουν σοβαρά την ικανότητα λειτουργίας, το άτομο μπορεί να πάσχει από PTSD. Μερικά άτομα με PTSD δεν εμφανίζουν συμπτώματα για μήνες μετά το γεγονός. Υπάρχουν άνθρωποι που αντιμετωπίζουν συμπτώματα PTSD για το υπόλοιπο της ζωής τους. Τα συμπτώματα του PTSD μπορούν να κλιμακωθούν σε κρίσεις πανικού, κατάθλιψη, συναισθήματα και σκέψεις αυτοκτονίας, κατάχρηση ουσιών, αισθήματα απομόνωσης και αδυναμίας ολοκλήρωσης καθημερινών εργασιών.

Είδη τραύματος

Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, το τραύμα ορίζεται από την εμπειρία που βιώνει ο καθένας. Παρόλα αυτά, σε γενικές γραμμές υπάρχει μια ταξινόμηση των επιπέδων του τραύματος, και έτσι διακρίνονται σε μεγάλα τραύματα «Τ» και μικρά τραύματα «τ».

Τα μικρά τραύματα «τ» προκαλούνται από γεγονότα στα οποία η σωματική ασφάλεια ή η ζωή του ατόμου δεν απειλείται, ωστόσο προκαλούν συμπτώματα τραύματος. Αυτά τα γεγονότα αποσυντονίζουν τον άνθρωπο και διαταράσσουν την φυσιολογική λειτουργία του στον κόσμο. Σίγουρα δεν φαίνονται καθόλου ασήμαντα όταν συμβαίνουν, αλλά οι περισσότεροι μπορούν πιο εύκολα να ανακάμψουν από αυτά σε σύγκριση με ένα μεγάλο τραύμα «Τ». Από την άλλη όμως, τα μικρά τραύματα «τ» αγνοούνται μερικές φορές, καθώς φαίνονται διαχειρίσιμα. Αυτό μπορεί να αποβεί επικίνδυνο, καθώς το συσσωρευτικό αποτέλεσμα ενός μη επεξεργασμένου τραύματος μπορεί να επιβαρύνει
ένα άτομο συνεχώς. Παραδείγματα τέτοιων γεγονότων είναι:

  • Αλλαγές στη ζωή όπως μια νέα δουλειά ή μετακόμιση.
  • Αλλαγές στις σχέσεις όπως διαζύγιο, απιστία ή μια προσωπική σύγκρουση.
  • Παράγοντες όπως οικονομικά προβλήματα, εργασιακό άγχος ή δικαστικές διαμάχες.

Τα μεγάλα τραύματα «Τ» είναι αναπάντεχες εμπειρίες που προκαλούν πολύ άγχος και ανικανότητα. Μπορεί να αφορά ένα μοναδικό γεγονός όπως τρομοκρατικές ενέργειες, φυσικές καταστροφές και σεξουαλική επίθεση. Μπορεί όμως να αφορά παρατεταμένους στρεσογόνους παράγοντες όπως πόλεμος, κακοποίηση παιδιών, παραμέληση ή βιαιοπραγία. Είναι πολύ πιο δύσκολο ή ακόμη και αδύνατο να τα παραβλέψει κάποιος, αλλά συχνά κάποιοι τα αποφεύγουν συνειδητά. Αποφεύγουν καταστάσεις που τους θυμίσουν αυτά τα γεγονότα, δηλαδή αναμνήσεις και συγκεκριμένες τοποθεσίες όπως πολυσύχναστα ή ερημικά μέρη. Επίσης, μπορεί να αντισταθούν στην επεξεργασία και αντιμετώπιση του γεγονότος. Αυτό, ως μηχανισμός διαχείρισης, λειτουργεί για όσο καιρό τον χρησιμοποιούν. Όμως, η αναβολή της αντιμετώπισης του γεγονότος παρατείνει και τη θεραπεία των συμπτωμάτων.

Μύρα Χανδρινού
Healing Source